اینترنت چیه؟ (ساده‌ترین تعریف)

یه دنیای نامرئی از کامپیوترهاست که با سیم و بی‌سیم به هم وصل شدن و اطلاعات رو مثل نامه جابجا می‌کنن.
چطوری کار می‌کنه؟ 
1. همه‌چیز از "دستگاه تو" شروع می‌شه(گوشی، لپ‌تاپ)
  - تو با کلیک روی یه لینک (مثلاً google.com) می‌گی:«می‌خوام این رو ببینم!»
2. این درخواست تو می‌ره پیش "سرویس‌دهنده اینترنت" (ISP)
  - مثل شرکت تلفن محله‌تون! (مثلاً ایرانسل، شاتل، ...)
  - کارش اینه:«پیغام تو رو به مقصد برسونه!»  

3. حالا نوبت "سرور"هاست (کامپیوترهای غول‌پیکر)  
  - این‌ها مثل کتابخانه‌های دیجیتال هستن که اطلاعات سایتها رو نگه می‌دارن.  
  - مثلاً وقتی google.com رو می‌زنی، درخواستت می‌ره به سرورهای گوگل در آمریکا یا اروپا.  

4. جواب برمی‌گرده به تو
  - سرور گوگل می‌گه: «اوکی! صفحه‌ی اصلی‌ام رو برات می‌فرستم.»
  - این اطلاعات از طریق کابل‌های زیردریایی(دریاها) یا ماهواره به ایران برمی‌گرده.
—————
@net4alll
ادامە دارد...📩

خب! می‌خوام مثل یه داستان پلیسی برات تعریف کنم که داده‌ها چطور از گوشی تو به سرور می‌رن و برمی‌گردن! 🕵️‍♂️  
فرض کن می‌خوای "گور بابای ترامپ" رو تو گوگل سرچ کنی. اینم سفر داده‌ها:

---
🌍 مرحله ۱: شروع ماجرا (از گوشی تو)  
1. تو تایپ می‌کنی: گور بابای ترامپ → دکمهٔ جستجو رو می‌زنی.  
2. گوشی تو این درخواست رو بسته‌بندی می‌کنه (یه بستهٔ داده به اسم "Packet" درست می‌کنه).  
  - داخلش نوشته:  
    > فرستنده: 192.168.1.10 (آدرس IP گوشی تو)  
    > گیرنده: 142.250.185.206 (IP گوگل)  
    > محتوا: "گور بابای ترامپ"  

---
🚦 مرحله ۲: عبور از روتر خونه (اولین ایست بازرسی)  
- بستهٔ داده اول می‌ره روتر خونه‌ت (همون جعبه‌ی وای‌فای):  
 - کار روتر:  
   ۱. آدرس گیرنده رو می‌بینه (142.250.185.206).  
   ۲. می‌گه: "این آدرس مال خونه‌ی ما نیست! باید بره بیرون!"  
   ۳. آدرس فرستنده رو عوض می‌کنه → Public IP خونه‌ت رو می‌ذاره (مثلاً 89.221.45.12).  
   *(مثل اینه که روی نامه بنویسی: "فرستنده: پلاک ۱۲، خیابان مولوی" به جای "اتاق خوابم")

---
🔥 مرحله ۳: رد شدن از فایروال (دروازه بانِ شبکه)  
- بسته حالا می‌رسه به فایروال (سخت‌افزار یا نرم‌افزار داخل روتر):  
 - کار فایروال:  
   - چک می‌کنه بسته خطرناک نباشه (مثل هکرها!).  
   - اگر مشکلی نداشت، می‌گه: "برو بیرون" ✅  
   - اگر مشکوک بود، می‌گه: "ورود ممنوع!" ❌  

---
🌐 مرحله ۴: سفر در اینترنت (جاده‌های بین‌المللی)  
- بستهٔ داده وارد شبکه‌ی ISP (مثلاً ایرانسل) می‌شه:  
 - از روترهای بزرگ عبور می‌کنه (ایستگاه‌های رله).  
 - ممکنه از کابل‌های زیردریایی یا ماهواره رد بشه.  
 - هر روتر مثل تابلو راهنما عمل می‌کنه:  
   > "برای رسیدن به 142.250.185.206، برو سمت چپ!"  

---
🏢 مرحله ۵: رسیدن به سرور گوگل (مقر اصلی)  
- بسته به مرکز داده‌ی گوگل (مثلاً در ایرلند) می‌رسه.  
 - سرور گوگل:  
   ۱. بسته رو باز می‌کنه.  
   ۲. می‌بینه تو چی خواستی: "گور بابای ترامپ"!  
   ۳. عکس‌های گور بابای ترامپ از دیتابیسش پیدا می‌کنه.  
   ۴. یه بستهٔ جدید می‌سازه (پاسخ تو).  

---
🔙 مرحله ۶: بازگشت به تو (مسیر برگشت)  
- پاسخ گوگل همون مسیر رو برعکس می‌آد:  
 1. از سرور گوگل بیرون می‌زنه.  
 2. از روترهای جهانی رد می‌شه.  
 3. به ISP ایران می‌رسه.  
 4. وارد روتر خونه‌ت می‌شه.  
 5. روتر خونه‌ت آدرس رو می‌بینه (192.168.1.10) و فریاد می‌زنه:  
    > "آهای گوشی! این برات رسیده!" 📱  
---

⏱️ کل این فرآیند چقدر طول می‌کشه؟  
- معمولاً کمتر از ۱ ثانیه! (مثل فرستادن یه نامه با موشک!) 🚀  

---
❗ نقش حیاتی DNS (دفترچه تلفن اینترنت):  
- وقتی تو google.com رو می‌زنی، اول DNS کار می‌کنه:  
 - گوشی تو از DNS می‌پرسه: "IP گوگل چنده؟"  
 - DNS جواب می‌ده: 142.250.185.206!  
 - اگر DNS قطع باشه، تو "سایت پیدا نشد" می‌بینی!  

---
🧠 جمع‌بندی در یک نگاه:  
> «گوشی تو: درخواست رو می‌فرسته → روتر خونه آدرس‌رو تغییر می‌ده → فایروال چک می‌کنه → داده از ISP و کابل‌های جهانی رد می‌شه → سرور گوگل جواب رو می‌سازه → مسیر برعکس تا برگشت به تو!»  
—————
@net4alll
ادامە دارد...📩

خب! بیایم IPو MAC Address رو مثل دو تا کارت شناسایی متفاوت برای دستگاه‌ها تو شبکه توضیح بدیم — با زبان ساده و مثال ملموس:  

🆔 ۱. IP Address (مثل "کد ملی" بین‌المللی)
- کاربرد: نشون‌دهندهٔ محل دستگاه تو کل دنیای اینترنت.
- مثال: 192.168.1.10 (IPv4) یا 2001:db8::1 (IPv6).  
-ویژگی‌ها:  
 - توسط روترها استفاده میشه تا بسته‌ها رو بین شبکه‌های مختلف (مثلاً از خونه‌ی تو به گوگل) مسیریابی کنن.  
 -تغییرپذیره: مثلاً وقتی خاموش/روشن می‌کنی، ممکنه عوض بشه (مگر اینکه Static IP باشه).  

---
🏷️۲. MAC Address (مثل "شمارهٔ سریال دستگاه")
- کاربرد: نشون‌دهندهٔ هویت سخت‌افزار شبکه (مثل کارت شبکه‌ی گوشی یا لپ‌تاپ).  
- مثال: A4:C3:F0:85:1B:92 (همیشه ۱۲ رقم هگزادسیمال).  
- ویژگی‌ها;
 - توسط سوییچ‌ها (Switch) استفاده میشه تا داده‌ها رو دقیقاً به همون دستگاه** در شبکه‌ی محلی برسونن.  
 - ثابته: روی سخت‌افزار حک شده و تغییر نمی‌کنه (مثل اثر انگشت).  

---
🧩 نقش هر کدوم در انتقال داده (با مثال)  
فرض کن می‌خوای یه فایل از گوشی‌ات(IP: 192.168.1.10 | MAC: AA:BB:CC:DD:EE:FF) بفرستی به لپ‌تاپ دوستت توی همون شبکه (IP: 192.168.1.20 | MAC: 11:22:33:44:55:66)
—————
@net4alll
چطور IP و MAC با هم کار می‌کنن؟ (مثل همکاری پستچی و راننده تاکسی!) 
۱. ARP Protocol (مثل "دفترچه تلفن محلی"):  
  - وقتی گوشی می‌خواد داده به 192.168.1.20 بفرسته، اول با ARP فریاد می‌زنه:  
    > «آهای! هرکی IPش 192.168.1.20 هست، MAC آدرسش رو بده!»  
  - لپ‌تاپ جواب می‌ده: «منم! MAC من 11:22:33:44:55:66 هست».  

۲. ترکیب IP + MAC در بسته‌ها:  
  - داده‌ها تو یه پاکت (Packet) قرار می‌گیرن که:  
    - روی پاکت: آدرس IP مبدأ و مقصد نوشته شده (برای مسیرهای دور).  
    - داخل پاکت: آدرس MAC مبدأ و مقصد هست (برای تحویل در شبکه‌ی محلی).  
—————
@net4alll

روتر (Router) و سوییچ (Switch) رو مثل دو تا شغل متفاوت تو یه شهر کوچیک تشبیه کنیم — با زبان ادمیزاد ! 🏙️

---
🧩 سوییچ (Switch) = راننده‌ی تاکسی شهری  
- کارش چیه؟:  
 داده‌ها رو فقط تو همون محلۀ خودش (شبکۀ محلی یا LAN) جابجا می‌کنه.  
 - مثلاً از گوشی تو به پرینتر خونه یا لپ‌تاپ رفیقت تو همون وای‌فای.  

- چطوری کار می‌کنه؟:  
 فقط با MAC آدرس (شمارۀ پلاک ماشین دستگاه‌ها) کار داره.  
 - مثلاً وقتی به پرینتر داده می‌فرستی، سوییچ فریاد می‌زنه:  
   > «پلاک 11:22:33:44:55:66 (پرینتر) کجاست؟ بیا پیغامت رسید!»  

- ویژگی:  
 - فقط تو محلۀ خودش بلده مسیر بده! (به درد سفرهای بین‌شهری نمی‌خوره).  

---
🌍 روتر (Router) = راننده‌ی اتوبوس بین‌شهری  
- کارش چیه؟:  
 داده‌ها رو از شهر شما (شبکۀ خانگی) به شهرهای دیگه (اینترنت) می‌بره.  
 - مثلاً وقتی "گوگل" رو تو گوشی باز می‌کنی، روتر پیغام رو می‌بره به سرورهای گوگل تو آمریکا.  

- چطوری کار می‌کنه؟:  
 با IP آدرس (نشانی پستیِ دستگاه‌ها) کار داره.  
 - مثلاً وقتی می‌خوای به گوگل وصل شی، روتر نگاه می‌کنه به:  
   > «مقصد: 142.250.185.206 (آدرس گوگل) → باید از جادۀ شمال برم!»  

- ویژگی:  
 - بلده بهترین مسیر رو انتخاب کنه (مثل GPS).  
 - می‌تونه از سد فایروال رد شه (مثل گمرک!).  

---
🚦 مثال واقعی از همکاری این دو:  
فرض کن تو خونه‌ات می‌خوای یه فیلم از گوشی بِفرستی به لپ‌تاپِ هم‌اتاقیت:  
۱. سوییچ: داده رو با MAC لپ‌تاپ می‌فرسته مستقیم (مثل تاکسی توی محل).  
  - ✅ کار تمومه!  

حالا فرض کن می‌خوای فیلم رو بفرستی برای دوستت تو مشهد:  
۱. سوییچ: می‌بینه آدرس MAC دوستت رو نمی‌شناسه → داده رو می‌فرسته به روتر.  
۲. روتر: با IP دوستت (5.160.10.20) مسیریابی می‌کنه:  
  - »این داده باید بره به ISP (مثلاً ایرانسل) → بعد بره مشهد!«  
۳. روتر مشهد: داده رو تحویل می‌ده به سوییچ خونه‌ی دوستت.  
۴. سوییچ اونجا: با MAC لپ‌تاپ دوستت داده رو می‌رسونه.  

---
💡 نکته‌ :  
- مودم‌هایی که ما داریم (مثلاً ADSL یا 4G) همشون "روتر + سوییچ" هستن!  
 یعنی هم مسیر بین‌شهری رو بلدن هم تاکسی‌رانی محلّی!  

—————
@net4alll

در ادامە میرم سراغ انواع شبکە ھا....📩 مقاله بعدی